სახელმწიფო აუდიტის სამსახური

საერთო დანიშნულების სახელმწიფო მომსახურება 27 დეკემბერი, 2019
ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტით გათვალისწინებული პროგრამების აუდიტი
პერიოდი: 2018

 აუდიტის მიგნებები:  

• ცალკეული პროგრამის ფარგლებში საბიუჯეტო პარამეტრების აუთვისებლობა და 2018 წელს საბიუჯეტო ანგარიშზე რიცხული გამოუყენებელი საბიუჯეტო რესურსი მიუთითებს, რომ ბიუჯეტი არასათანადოდ დაიგეგმა, ხოლო არსებული რეზერვები არაეფექტიანად იქნა გამოყენებული. ამასთანავე, ბიუჯეტის პროგრამების შედგენის არსებული სისტემა არ იძლევა მიღწეული შედეგების გაზომვის და შესაბამისად, პროგრამის ეფექტიანობის შეფასების საშუალებას, რაც საბიუჯეტო რესურსის სწორად გადანაწილებისა და გამოყენების მთავარი პირობაა.  

• ა(ა)იპ − ხელვაჩაურის გამწვანების, დასუფთავებისა და კომუნალური მომსახურების სამსახურის მიერ არ ხდება დასუფთავების მოსაკრებლის ეფექტიანი ადმინისტირება. შედეგად, მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტი კარგავს დამატებით  შემოსავლების მიღების  შესაძლებლობას. 

• ინფრასტრუქტურული პროექტების დაგეგმვის, შესრულებისა და კონტროლის მექანიზმში არსებული სისუსტეების შედეგად, წყლის სისტემის, ბაღის და გზის მოწყობის სამუშაოები უხარისხოდ და არასრულყოფილად არის შესრულებული. არ არის დადასტურებული ნაპირსამაგრი სამუშაოსათვის გაწეული ხარჯის საჭიროება. გარდა ამისა, საბიუჯეტო რესურსი დახარჯულია ისეთ სამუშაოებზე, რომლითაც ფაქტობრივად არ სარგებლობენ. მუნიციპალიტეტი ეფექტიანად ვერ იყენებს ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ გარანტიას შესრულებულ სამუშაოებზე და ქმედით მექანიზმებს ზიანის ასანაზღაურებლად.  

• გარე განათების ქსელის მოვლა-ექსპლუატაციასთან დაკავშირებული მომსახურების შესყიდვის სატენდერო წინადადებით განსაზღვრული მოთხოვნები კონკურენციის შეზღუდვის ნიშნებს შეიცავს. ამასთანავე, არ ხდება სათანადო კონტროლი მიმწოდებლების მხრიდან სახელშეკრულებო პირობების შესრულებაზე, რაც მუნიციპალიტეტის ინტერესების საზიანოდ, საბიუჯეტო სახსრების ხარჯვის რისკებს წარმოშობს.  

• მუნიციპალიტეტში არ მოქმედებს ერთიანი წესი მუნიციპალური ავტოპარკის გადანაწილების და კლასიფიკაციის შესახებ, რაც ზრდის საბიუჯეტო რესურსების ხარჯვის რისკებს. ამასთანავე, არ არის ჩამოყალიბებული კონტროლის მექანიზმი საწვავის ხარჯვაზე, ავტოსატრანსპორტო საშუალებების უმეტესობაზე არ არის დამონტაჟებული „აგაის“ სისტემის ჩიპები, შესაბამისად, არსებობს ავტომანქანების და საწვავის არასამსახურებრივი  დანიშნულებით გამოყენების  შესაძლებლობა. 

• შპს „ხელვაჩაურის წყალკანალის“ მიერ განხორციელებულია სამუშაოები იმ ობიექტებზე, რომლებზეც მერიის მიერ გაფორმებული სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ ხელშეკრულებებით ვრცელდებოდა საგარანტიო პირობები,  შესაბამისად, მას არ ჰქონდა სამუშაოთა წარმოების უფლება. ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საგარანტიო პირობების გამოუყენებლობა წარმოშობს საბიუჯეტო სახსრების არაეკონომიურად ხარჯვის რისკებს. ასევე ა(ა)იპ − ხელვაჩაურის გამწვანების, დასუფთავებისა და კომუნალური მომსახურების სამსახურის მიერ გაწეული ხარჯები არ შეესაბამება ორგანიზაციის წესდებით განსაზღვრულ მიზნებს და საქმიანობის სფეროს. 

• იურიდიულ პირებში არ ხდება თანამშრომელთა დანიშვნა რეალურად ორგანიზაციის ფუნქციური საჭიროებებიდან გამომდინარე, არ არსებობს დასაქმებულ პირთა შეფასების სისტემა. შტატგარეშედ დასაქმებულ პირებთან გაფორმებულ შრომით ხელშეკრულებებში არ არის განსაზღვრული შესასრულებელ  სამუშაოთა სახეობი და ფუნქცია-მოვალეობები. დასაქმებულ პირთა ნაწილი არ ასრულებს მათზე დაკისრებულ მოვალეობებს, რაც ორგანიზაციებში ადამიანური რესურსების მართვის სისუსტეზე მიუთითებს. 

• მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არათანამდებობის პირებზე უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯები ანაზღაურებულია მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევით, შესაბამისი ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის გარეშე. 

• ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში არ არის დანერგილი ისეთი შიდა კონტროლის სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტის მიერ განხორციელებული საქმიანობის და გაწეული ხარჯის გამჭვირვალობას, ეფექტიანობას და მიზნობრიობას.
 

რეკომენდაცია №1: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა უზრუნველყოს პროგრამების საბიუჯეტო პარამეტრების განსაზღვრა არსებული ფაქტობრივი გარემოებების სიღრმისეული შესწავლისა და ანალიზის შედეგების შესაბამისად. მნიშვნელოვანია, როგორც მიმდინარე წელს წარმოქმნილი ეკონომიის იმავე წელს, ასევე წინა წლებში დარჩენილი საბიუჯეტო რესურსის სრული და ეფექტიანი გამოყენება, რაც შესაძლებელს გახდის მოსახლეობის ინტერესებზე მორგებული პროგრამების შემუშავებასა და განხორციელებას. ამასთანავე, პროგრამებისა და ქვეპროგრამების დონეზე შეიმუშაოს პროგრამების მიზნები, განსახორციელებელი ღონისძიებების ჩამონათვალი, მოსალოდნელი შედეგები და მათი შეფასების გაზომვადი ინდიკატორები, რომელთა გამოყენებით უნდა შეფასდეს პროგრამების ეფექტიანობა, რაც, თავის მხრივ მომდევნო ფისკალური წლის ბიუჯეტის შემუშავების საფუძველი უნდა გახდეს.

რეკომენდაცია №2: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა, კომუნალური მომსახურების სამსახურთან ერთად, შეიმუშაოს შესაბამისი კონტროლის მექანიზმები დასუფთავების მოსაკრებლის ადმინისტრირების გასაუმჯობესებლად, რაც ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის შემოსავლების ზრდას.  

რეკომენდაცია №3: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა უზრუნველყოს შიდა კონტროლის სისტემის გაძლიერება, რომლითაც განისაზღვრება კონტროლის თითოეულ ეტაპზე ჩასატარებელი სამუშაოები, შესაბამისი პასუხისმგებელი პირების მოვალეობები და პასუხისმგებლობები. აღნიშნული უზრუნველყოფს კონტროლის მექანიზმების გამართულ ფუნქციონირებას, პროექტის შემოწმებისათვის საჭირო ყველა პროცედურის სათანადოდ წარმართვას და ხარისხიანი პროექტების ჩაბარებას. მუნიციპალიტეტი ვალდებულია შეისწავლოს ინფრასტრუქტურული 
პროექტების მდგომარეობა. შესრულებულ სამუშაოებზე ხარვეზების გამოვლენის შემთხვევაში დაადგინოს დაზიანებების გამომწვევი მიზეზები და მათი აღმოფხვრის მიზნით მიმართოს შესაბამის პასუხისმგებელ პირებს, ასევე საჭიროების შემთხვევაში ხარვეზების აღმოფხვრის ან/და ზიანის ანაზღაურების მიზნით გამოიყენოს ყველა სამართლებრივი მექანიზმი.  

რეკომენდაცია №4: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა, კონკურენტუნარიანი ტენდერების ჩატარების მიზნით, გარე განათების ქსელის მოვლა-ექსპლუატაციასთან დაკავშირებული მომსახურების შესყიდვის სატენდერო წინადადება განსაზღვროს არსებული საუკეთესო პრაქტიკის გათვალისწინებით. მერიამ დაადგინოს შეუსრულებელი ვალდებულებების გამომწვევი მიზეზები და შესაბამისი პასუხისმგებელი პირ(ებ)ის მიმართ გაატაროს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები. ამასთანავე, შემუშავდეს და პრაქტიკაში დაინერგოს ისეთი შიდა კონტროლის სისტემა, რომელიც ხელშეკრულების შესრულების სრული და ეფექტიანი მონიტორინგის საშუალებით უზრუნველყოფს საბიუჯეტო სახსრების რაციონალურად 
ხარჯვას.

რეკომენდაცია №5: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა უზრუნველყოს მუნიციპალური ავტოპარკის გადანაწილების, კლასიფიკაციისა და სამსახურებრივი ავტომანქანის შესყიდვის ერთიანი წესის შემუშავება და დანერგვა. აღნიშნული ნორმატიული აქტის მიღება მიზანშეწონილია ეფუძნებოდეს საუკეთესო პრაქტიკას და საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულ პრინციპებს, რაც ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის სატრანსპორტო პარკის ოპტიმიზაციას, ეფექტიანად მართვას და საწვავის ხარჯის რაციონალიზაციას. მნიშვნელოვანია, დაწესდეს კონტროლი „აგაიას“ სისტემის ჩიპებზე (მეხსიერების ბარათი), რათა შემცირდეს საწვავის არამიზნობრივად გამოყენების რისკები. ამასთანავე მიზანშეწონილია, სპეციალურ ტექნიკაზე საწვავის ჩამოწერა განხორციელდეს შესრულებული სამუშაოების მიხედვით.

რეკომენდაცია №6: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა ჩამოაყალიბოს ისეთი შიდა კონტროლის სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტის იურიდიული პირების მიერ ხარჯის გაწევას წესდებით გათვალიწინებული მიზნებისათვის. ასევე იურიდიულმა პირებმა საქმიანობა წარმართონ მერიასთან კოორდინირებულად, რაც უზრუნველყოფს, შესრულებულ სამუშაოთა საგარანტიო პირობების გამოყენებით, საბიუჯეტო სახსრების დაზოგვას.

რეკომენდაცია №7: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა უზრუნველყოს თავის დაქვემდებარებაში არსებულ იურიდიული პირებში გამართული და სწორი საკადრო პოლიტიკის შემუშავება, დასაქმებულ პირთა ფუნქცია-მოვალეობების და მათ მიერ გაწეული საქმიანობის შეფასების სისტემის დანერგვა. აღნიშნული ხელს შეუწყობს  ადამიანური რესურსების მართვის პროცესის სრულყოფას, რაც უზრუნველყოფს დასაქმებულთა მხრიდან დაკისრებული მოვალეობების ჯეროვნად შესრულებას და დასაქმებულთა რიცხოვნობის ოპტიმიზაციას.  

რეკომენდაცია №8: ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის  შესაბამისმა პასუხისმგებელმა პირ(ებ)მა, არ დაუშვას საკრებულოს წევრების უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურება, ხარჯის გაწევის დამადასტურებელი პირველადი აღრიცხვის დოკუმენტის წარმოდგენის გარეშე.მნიშვნელოვანია, რომ საკრებულოს წევრების უფლებამოსილების 
განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურების წესი და პრაქტიკა შეესაბამებოდეს მოქმედ კანონმდებლობას. აღნიშნული უზრუნველყოფს საკრებულოს 
არაანაზღაურებადი წევრის საქმიანობის შესახებ „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსით“ დადგენილი მიზნების დაცვას, ასევე საბიუჯეტო სახსრების დასაბუთებულ ხარჯვას.

რეკომენდაცია №9: ხელავაჩაურის მუნიციპალიტეტის  ხელმძღვანელობამ შეიმუშაოს და დანერგოს მენეჯერული, ფინანსური და სხვა სახის კონტროლის მექანიზმების სისტემა, რომელიც მოიცავს ორგანიზაციულ სტრუქტურას, მეთოდებს, პროცედურებს,აგრეთვე შიდა აუდიტის ფუნქციას, რომელიც ყალიბდება, რათა დაეხმაროს დაწესებულებას, მიაღწიოს თავის მიზნებს და კანონიერად, გამჭვირვალედ, ეკონომიურად, ეფექტიანად და პროდუქტიულად წარმართოს საქმიანობა. 

რეკომენდაცია №10: წინამდებარე  ანგარიშში ასახულ, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის 2018 წლის ბიუჯეტით გათვალისწინებული პროგრამების შესაბამისობის აუდიტის შედეგების გათვალისწინებით გაცემულ რეკომენდაციებთან ერთად, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტმა შეიმუშაოს და წარმოადგინოს სამოქმედო გეგმა დარღვევა ნაკლოვანებების გამოსწორებისათვის, სადაც ასევე ასახული იქნება სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ  წინა წელს გაცემული შეუსრულებელი რეკომენდაციები.