სახელმწიფო აუდიტის სამსახური

საერთო დანიშნულების სახელმწიფო მომსახურება 31 იანვარი, 2020
მცხეთის მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტებით გათვალისწინებული პროგრამების აუდიტის ანგარიში
პერიოდი: 2018, 2017

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა შეისწავლა მცხეთის მუნიციპალიტეტის  ბიუჯეტების გადასახდელები. ჯამში 48,002.7 ათასი ლარი.

აუდიტის შედეგად გამოვლინდა შემდეგი მიგნებები:

•    მუნიციპალიტეტის მიერ არასათანადოდაა დაგეგმილი ბიუჯეტი, მასში არ არის ასახული გადაჭარბებით მიღებული შემოსავლების ხარჯვა. არ არის დასრულებული დაგეგმილი ინფრასტრუქტურული პროექტები. მუნიციპალიტეტს მუდმივად ერიცხება მნიშვნელოვანი თავისუფალი ნაშთი. შედეგად, მოსახლეობას დროულად ვერ მიეწოდება შესაბამისი სერვისები და სიკეთე

•    მუნიციპალიტეტში ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებისას დამკვიდრებულია არასწორი პრაქტიკა - სამშენებლო სამუშაოების შესყიდვის დაგეგმვისას მუნიციპალიტეტი არ ითვალისწინებდა ყველა შესასრულებელ სამუშაოს. ახალი სამუშაოების შესყიდვის მიზნით დაუსაბუთებლად, სისტემატურად ზრდიდა სახელშეკრულებო ღირებულებას 10%-ის ფარგლებში. შედეგად, მუნიციპალიტეტმა არაკონკურენტულ გარემოში შეისყიდა ერთ მილიონ ლარზე მეტი ღირებულების სამუშაოები და არ გამოიყენა ფინანსური რესურსის რაციონალური და ეკონომიური ხარჯვის შესაძლებლობა

•    კულტურის სახლისა და სპორტული კომპლექსის სამშენებლო სამუშაოების პროექტების შესყიდვისას სახარჯთაღრიცხვო დოკუმენტაციები შეიცავდა მნიშვნელოვან ხარვეზებს, რომელიც მუნიციპალიტეტმა ვერ გამოავლინა. შედეგად, სამუშაოების მიმდინარეობის პროცესში ხარჯთაღრიცხვებში შევიდა არსებითი ცვლილებები, გაიზარდა მშენებლობის ღირებულება და მუნიციპალიტეტმა გასწია დამატებითი ხარჯი

•    ქალაქ მცხეთის სპორტული კომპლექსის სამშენებლო სამუშაოების შესყიდვის ყველა ეტაპზე გამოვლინდა მნიშვნელოვანი დარღვევები: სატენდერო კომისიამ ვერ გამოავლინა პრეტენდენტის მიერ წარმოდგენილ ხარჯთაღრიცხვაში არსებული მრავალი უზუსტობა, რის გამოც მუნიციპალიტეტმა ბიუჯეტიდან გასწია ზედმეტი ხარჯი; სამუშაოების შესრულების გეგმა-გრაფიკის დარღვევისათვის არ დააჯარიმა მიმწოდებელი; საპროექტო დოკუმენტაციაში შევიდა არსებითი ცვლილებები და დაემატა ახალი სამუშაოები, რომელთა შესყიდვა განხორციელდა არაკონკურენტულ გარემოში, ელექტრონული შესყიდვის გარეშე; მუნიციპალიტეტმა დაუკვეთა და შეიძინა კომპლექსის ხარჯთაღრიცხვის ექსპერტიზა, რომელიც ვერ გამოიყენა და გასწია არაეფექტიანი ხარჯი

•    ქალაქ მცხეთის კულტურის სახლის სამშენებლო სამუშაოების შესრულების გეგმა-გრაფიკის დარღვევისათვის, მუნიციპალიტეტმა არ დააჯარიმა მიმწოდებელი. მხარეთა შეთანხმებით მოხდა ხარჯთაღრიცხვის კორექტირება: შეიცვალა შესასრულებელი სამუშაოები, არასწორად გაიზარდა მასალებისა და სამუშაოების ღირებულება. შედეგად, მუნიციპალიტეტმა ბიუჯეტიდან გასწია დიდი ოდენობით ზედმეტი ხარჯი

•    ინფრასტრუქტურული პროექტების დაგეგმვასა და კონტროლში არსებული მართვის სისუსტეების გამო, რამდენიმე შემთხვევაში მუნიციპალიტეტმა უხარისხოდ შესრულებული სამუშაოები ჩაიბარა. შედეგად, მოსახლეობამ გრძელვადიან პერიოდში ვერ მიიღო პროექტით გათვალისწინებული სარგებელი

•    მუნიციპალიტეტის სატენდერო კომისიამ, სახელმწიფო შესყიდვების განხორციელებისას, რამდენიმე შემთხვევაში პრეტენდენტების მიმართ გამოიყენა არაერთგვაროვანი მიდგომა. შედეგად, გაიზარდა შესყიდვის ღირებულება, რაც არაეკონომიურად განკარგულ საბიუჯეტო რესურსს წარმოადგენს

•    ქონების მართვასა და კონტროლში არსებულმა სისუსტეებმა გამოიწვია მუნიციპალიტეტის ქონების არაეფექტიანად განკარგვა. შედეგად, მუნიციპალიტეტმა დაკარგა შემოსავლები

•    მუნიციპალიტეტის სოფლების წყალმომარაგებას ახორციელებდა მის მიერ დაფუძნებული შპს, რომელსაც არ გააჩნდა შესაბამისი ლიცენზია; სასმელი წყალი მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს მიეწოდებოდა გრაფიკით; წყლის ხარისხი ზოგ შემთხვევაში არ შეესაბამებოდა მოთხოვნილ სტანდარტებს; არ ხდებოდა მოხმარებული წყლის გადასახადის ამოღება, რაც აუარესებდა წყალმომარაგებას და ზრდიდა მუნიციპალიტეტიდან გაცემული სუბსიდიის მოცულობას

•    მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არათანამდებობის პირებზე უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებით, ხარჯები ანაზღაურებულია მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევით, შესაბამისი ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის გარეშე

•    მერიას არ გააჩნია რაციონალური მიდგომა მისი ფუნქციონირებისათვის საჭირო ავტოსატრანსპორტო საშუალებების გამოყენებასა და საწვავის ხარჯვასთან დაკავშირებით. მუნიციპალიტეტმა ხარჯი გასწია საბიუჯეტო ასიგნებების ეკონომიური და რაციონალური ხარჯვის ვალდებულების დაცვის გარეშე

•    მუნიციპალიტეტში არ ჩატარებულა ძირითადი საშუალებების და მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაცია. შედეგად, არსებობს რისკი იმისა, რომ მუნიციპალიტეტის კუთვნილი ქონების დაკარგვის ან დაზიანების შემთხვევები დარჩეს შეუმჩნეველი, შესაბამისი რეაგირების გარეშე

•    შიდა აუდიტის სამსახურმა ვერ უზრუნველყო მუნიციპალიტეტის შიდა კონტროლის სისტემის გაუმჯობესება, ფინანსების რაციონალური მართვის და ორგანიზაციის ეფექტიანობის გაზრდის ხელშეწყობა

რეკომენდაცია №1: ფინანსური რესურსების რაციონალური მართვის უზრუნველყოფის მიზნით, მცხეთის მერიამ საკუთარ ანგარიშზე არსებული თავისუფალი ფულადი სახსრები მიმართოს სხვადასხვა ინფრასტრუქტურული და სოციალური პროექტების განსახორციელებლად ან დაწყებული პროექტების დასასრულებლად. ბიუჯეტი იმგვარად დაგეგმოს, რომ არსებული თავისუფალი ნაშთი დროულად და მაქსიმალურად გამოიყენოს მოსახლეობის სასიკეთოდ.

რეკომენდაცია №2: მცხეთის მერიამ ინფრასტრუქტურული პროექტების შესყიდვების დაგეგმვის პროცესში გაითვალისწინოს მის განსახორციელებლად ყველა აუცილებელი სამუშაო. შედეგად, შესყიდვის პროცესში ჩამოყალიბდება კონკურენტული ფასი, რაც უზრუნველყოფს საბიუჯეტო სახსრების ეკონომიურ ხარჯვას. ხელშეკრულების ღირებულების ზრდა განახორციელოს მხოლოდ ობიექტური გარემოებების შემთხვევაში. ამასთანავე, შეისწავლოს იმ სამუშაოების ფასების რეალობა, რომელიც ტენდერის გარეშე დაემატა ხარჯთაღრიცხვებს და პასუხისმგებელი პირების მიმართ გაატაროს შესაბამისი ღონისძიებები.

რეკომენდაცია №3: მცხეთის მერიამ დანერგოს ისეთი დამატებითი კონტროლის მექანიზმები, რომლებიც სამშენებლო სამუშაოების შესყიდვის ყველა ეტაპზე უზრუნველყოფს მნიშვნელოვანი ხასიათის დარღვევა-ნაკლოვანებების პრევენციას და გამოვლენას. ამავდროულად, შეისწავლოს სპორტული კომპლექსისა და კულტურის სახლის სამშენებლო სამუშაოების შესყიდვის პროცესში გამოვლენილი გარემოებები, დაადგინოს პასუხისმგებელი პირები და გაატაროს შესაბამისი ღონისძიებები.

რეკომენდაცია №4: მცხეთის მერიამ შეიმუშაოს და დანერგოს სამშენებლო სამუშაოების მიღებისა და ჩაბარების წესი, სადაც დეტალურად იქნება გაწერილი მოქმედი სტანდარტების დაცვით სამუშაოების შესრულებისათვის საჭირო კონტროლის მექანიზმები. ნათლად უნდა განისაზღვროს, კონტროლის თითოეულ ეტაპზე ჩასატარებელი სამუშაოები და კონტროლის განმახორციელებელი პირები, მათი მოვალეობები და პასუხისმგებლობები. აღნიშნული უზრუნველყოფს კონტროლის მექანიზმების გამართულ ფუნქციონირებას, პროექტის შემოწმებისათვის საჭირო ყველა პროცედურის სათანადოდ წარმართვას და ხარისხიანი პროექტების ჩაბარებას.

რეკომენდაცია №5: მცხეთის მერიამ ინფრასტრუქტურული სამუშაოების შესრულება უნდა დაგეგმოს ყველა იმ ფაქტორის გათვალისწინებით, რამაც შესაძლოა ხელი შეუშალოს პროექტის წარმატებით დასრულებას. წინასწარ გამოიკვლიოს სამშენებლო-სარეაბილიტაციო ობიექტების სპეციფიკა და მათ განხორციელებასთან დაკავშირებული სავარაუდო რისკები. პროექტის შესყიდვის დროს შეისწავლოს პროექტის შესასრულებლად საჭირო რესურსი და აქედან გამომდინარე განსაზღვროს, რამდენად შესაძლებელია პროექტის განხორციელება და დასახული მიზნის მიღწევა. მერიამ მის განკარგულებაში
არსებული ფინანსური რესურსი მიმართოს დაწყებული ობიექტების დასასრულებლად. განახორციელოს ყველა ის პროექტი, რომელიც პრიორიტეტულია მერიისთვის და სიკეთეს მოუტანს მოსახლეობას. აღნიშნული ხელს შეუწყობს სამუშაოების დროულად დასრულებას, ობიექტების ექსპლოატაციაში მიღებას და მოსახლეობისთვის შესაბამისი
სერვისების დროულად მიწოდებას.

რეკომენდაცია №6: მცხეთის მერიამ სახელმწიფო შესყიდვების პროცესი წარმართოს ისე, რომ უზრუნველყოს პრეტენდენტების მიმართ ერთგვაროვანი მიდგომა. ამასთანავე, მუნიციპალიტეტის სატენდერო კომისიამ დანერგოს კონტროლის დამატებითი მექანიზმები და არ დაუშვას კანონშეუსაბამო გადაწყვეტილებების მიღება. მერიამ შეისწავლოს კონკრეტული ფაქტები, გამოავლინოს პასუხისმგებელი პირები და გაატაროს მათ მიმართ შესაბამისი ღონისძიებები.

რეკომენდაცია №7: მცხეთის მერიამ სახელმწიფო შესყიდვების პროცესი წარმართოს ისე, რომ უზრუნველყოს ინფრასტრუქტურული პროექტების დაგეგმილ ვადაში განხორციელება. მიმწოდებლებთან ხელშეკრულების გაფორმებისას გამოიყენოს ისეთი საჯარიმო სანქციები, რომლებიც უზრუნველყოფს შესყიდვის ობიექტების დაგვიანებით მიწოდების პრევენციას. შედეგად, დროულად დასრულდება ინფრასტრუქტურული პროექტები და მოსახლეობა მიიღებს შესაბამის სიკეთეს.

რეკომენდაცია №8: მცხეთის მერიამ, საკრებულოსთან შეთანხმებით, დაგეგმოს და განახორციელოს კომპლექსური ღონისძიებები, რომლებიც გონივრულ ვადაში უზრუნველყოფს წყალმომარაგებისა და წყლის ხარისხის სტანდარტებთან შესაბამისობას. ამასთანავე, ღონისძიებათა გეგმა უნდა ითვალისწინებდეს როგორც წყლის, ასევე საბიუჯეტო რესურსების რაციონალურ ხარჯვას. აღნიშნული ხელს შეუწყობს მოსახლეობის სოციალური პირობების გაუმჯობესებას, წყლის სისტემის გამართულ ექსპლოატაციას და მიწოდების ხარჯების შემცირებას.

რეკომენდაცია №9: მცხეთის მერიამ საკრებულოს არათანამდებობის პირებზეუფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯები არ აანაზღაუროსშესაბამისი ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის გარეშე. აღნიშნულიუზრუნველყოფს საკრებულოს წევრის არაანაზღაურებადი საქმიანობის შესახებ,ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსით დადგენილი პრინციპის დაცვას დასაბიუჯეტო სახსრების დასაბუთებულ ხარჯვას.

რეკომენდაცია №10: მცხეთის მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითმა ორგანომ,აღმასრულებელ ორგანოსთან შეთანხმებით, გონივრულობის პრინციპის გათვალისწინებით, შეიმუშაოს და შეასრულოს წესი სამსახურებრივი უფლებამოსილების განსახორციელებლად საჭირო ავტოპარკის გადანაწილების, სატრანსპორტო საშუალებების კლასიფიკაციისა და შესყიდვის შესახებ. აღნიშნული დოკუმენტი, რომელიც დაფუძნებული იქნება საუკეთესო პრაქტიკაზე, ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის სატრანსპორტო პარკის ოპტიმიზაციას, საწვავის და მოვლა-შენახვის ხარჯების რაციონალიზაციას. ამასთანავე, მიზანშეწონილია შემუშავებული წესი თავსებადი იყოს საქართველოს მთავრობის შესაბამის დადგენილებასთან.

რეკომენდაცია №11: მცხეთის მუნიციპალიტეტის საკრებულომ, მერიასთან შეთანხმებით, შეიმუშაოს შესაბამისი წესი, რომელიც უზრუნველყოფს წარმომადგენლობითი ხარჯების გაწევას რაციონალურად, ეკონომიურად და გამჭვირვალედ. აღნიშნული წესით უნდა განისაზღვროს სტუმრების კატეგორია, მიღების ფორმა, მიზანი და გამასპინძლების ეტიკეტი, ანგარიშსწორებისათვის წარმოსადგენი დოკუმენტების ჩამონათვალი და კონტროლის სხვა მექანიზმები, რაც ადგილობრივი ბიუჯეტიდან გაწეულ ხარჯებს გახდის საჯაროს და შედეგზე ორიენტირებულს.

რეკომენდაცია №12: მცხეთის მერიამ, შტატით გათვალისწინებული თანამდებობების შესაბამისი საქმიანობის განხორციელებისთვის, არ გადაიხადოს დამატებითი სახსრები. მიზანშეწონილია, მერიამ, საკრებულოსთან შეთანხმებით, შეიმუშაოს შესაბამისი წესი, რომელიც უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტში შესაბამისი კვალიფიკაციის პირებისდასაქმებას. ამასთანავე, საჭიროების შემთხვევაში, მუნიციპალიტეტმა შრომის ანაზღაურებისთვის გათვალისწინებული საბიუჯეტო ასიგნებების საერთო მოცულობის 1% მიმართოს მოსამსახურეთა კვალიფიკაციის ასამაღლებლად. აღნიშნული უზრუნველყოფს საბიუჯეტო თანხების დაზოგვას და რაციონალურად ხარჯვას.

რეკომენდაცია №13: მცხეთის მერიამ შეისწავლოს ქონებით მოსარგებლე პირების დავალიანების საკითხი და გაატაროს სათანადო ღონისძიებები. შეიმუშაოს შემოსავლების ადმინისტრირების ისეთი მექანიზმები, რომლებიც უზრუნველყოფს კუთვნილი თანხების დროულ და სრულად მიღებას. მერიამ შესაძლებლობის ფარგლებში მაქსიმალურად უზრუნველყოს სარგებლობის უფლებით გაცემული ქონების ფასების საბაზრო პირობებთან დაახლოება, რაც ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტში დამატებითი შემოსავლების მიღებას.

რეკომენდაცია №14: მცხეთის მერიამ განახორციელოს ქონების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია კანონმდებლობით დადგენილი წესით, რაც უზრუნველყოფს აქტივებისა და ვალდებულებების ფაქტობრივი ნაშთების დადგენას და მათ შედარებას ორგანიზაციის სააღრიცხვო მონაცემებთან. რის საფუძველზეც შესაძლებელი იქნება ინვენტარიზაციის შედეგების დადგენა და შესაბამისი მატერიალურად პასუხისმგებელი პირების გამოვლენა. აღნიშნული გაზრდის მუნიციპალური აქტივების დაცულობის ხარისხს.

რეკომენდაცია №15: მცხეთის მერიამ შიდა აუდიტის სამსახურის საქმიანობა იმგვარად წარმართოს, რომ უზრუნველყოს ორგანიზაციის შიდა კონტროლის სისტემების შესწავლა და შეფასება, ასევე პროცესებში არსებული რისკებისა და სისტემური ხარვეზების გამოვლენა. მიღებული შედეგების საფუძველზე, სამსახურმა შეიმუშაოს რეკომენდაციები და განახორციელოს მისი მუდმივი მონიტორინგი. აღნიშნული ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის საქმიანობის ეკონომიურობის, ეფექტიანობისა და პროდუქტიულობის გაზრდას და საჯარო ფინანსების მართვის გაუმჯობესებას.