სახელმწიფო აუდიტის სამსახური

საერთო დანიშნულების სახელმწიფო მომსახურება 25 ოქტომბერი, 2019
მარნეულის მუნიციპალიტეტის 2017-2018 წლების ბიუჯეტებით გათვალისწინებული პროგრამების შესაბამისობის აუდიტი
პერიოდი: 2018, 2017

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა ჩაატარა მარნეულის მუნიციპალიტეტის 2017-2018 წლების ბიუჯეტებით გათვალისწინებული პროგრამების შესაბამისობის აუდიტი. აუდიტის შედეგად გამოვლინდა შემდეგი სახის ნაკლოვანებები:

  • მარნეულის მუნიციპალიტეტი, სოფლის მასახლეობის წყალმომარაგებას ახორციელებს, მის მიერ დაფუძნებული შპს „მარნეულის სოფწყალის“ მეშვეობით. აღნიშნულ შპს-ს, რიგი სოფლის წყალმომარაგების მიზნით, იჯარით აღებული აქვს სატუმბი სადგური, რომლის საიჯარო ღირებულება წლების განმავლობაში მნიშვნელოვნად იზრდება. საკითხის შესწავლით გაირკვა, რომ მუნიციპალიტეტის და შპს-ს ხელმძღვანელი პირები არ/ვერ მოქმედებდნენ მუნიციპალიტეტის ინტერესების გათვალისწინებით. შედეგად დიდი ოდენობის ფინანსური ზიანი მიადგა მუნიციპალიტეტს.
  • მარნეულის მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებულია შპს „ორგანული ნარჩენების გადამამუშავებელი საწარმო“, რომლის მშენებლობასა და ექსპლუატაციაზე გახარჯულია მნიშვნელოვანი ფინანსური რესურსი. მუნიციპალიტეტმა ვერ წარმოადგინა დოკუმენტური მტკიცებულებები შპს-ს საქმიანობის სარგებლიანობის შესახებ, ასევე რა აუცილებელი საჭიროებებით იყო განპირობებული მსგავსი შპს-ს შექმნა. შედეგად, მასზე დიდი ოდენობით გახარჯული საბიუჯეტო სახსრები წარმოადგენს არაეფექტიან ხარჯს.
  • მარნეულის მუნიციპალიტეტს იჯარით, შესაბამისი დასაბუთების გარეშე, პირდაპირი განკარგვის წესით, საბაზროზე ნაკლები ღირებულებით გაცემული აქვს სხვადასხვა სახის ობიექტი. ამასთანავე, მოიჯარეების ნაწილს ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში არ გადაუხდია საიჯარო ქირა. შედეგად, მუნიციპალიტეტის მიერ ქონების განკარგვა ხორციელდება არაპროდუქტიულად.
  • მუნიციპალიტეტის განუკარგავი ქონების ნაწილი, არაუფლებამოსილი პირების მიერ უკანონოდ გამოიყენება კომერციული საქმიანობისათვის, რაზეც მერიას შესაბამისი რეაგირება არ განუხორციელებია. შედეგად, მარნეულის მუნიციპალიტეტი კარგავს შემოსავლების მიღების შესაძლებლობას.
  • მუნიციპალიტეტის სატენდერო კომისიის არაკვალიფიციური გადაწყვეტილებების გამო, ნაპირსამაგრი სამუშაოების შესყიდვის მიზნით გამოცხადებული ტენდერი შეწყდა, ხოლო ხელმეორედ გამოცხადებულ ტენდერში ხელშეკრულება გაუფორმდა კომპანიას, რომელიც იგივე სამუშაოებს ასრულებდა უფრო მეტი ღირებულებით. შედეგად, ადგილობრივი ბიუჯეტიდან მნიშვნელოვანი ფინანსური რესურსი დაიხარჯა არაეკონომიურად.
  • სამსახურებრივი უფლებამოსილების განსახორციელებლად გამოყენებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობა აღემატება მთავრობის დადგენილებით რეკომენდებულ ზღვრულ ოდენობას. შედეგად, მერიამ მანქანების ექსპლუატაციისას არ დაიცვა საბიუჯეტო სახსრების რაციონალური და გონივრული ხარჯვის პრინციპები. საგზაო სამუშაოების სრულად შესრულების დადასტურების მიზნით, მიმწოდებლის მიერ წარმოდგენილი ინერტული მასალების ტრანსპორტირების დოკუმენტების შესწავლით გამოვლინდა, რომ რამდენიმე შემთხვევაში სოფლებში შეტანილია ნაკლები ინერტული მასალა, ვიდრე შესრულების აქტებშია დაფიქსირებული. მიუხედავად ამისა, მარნეულის მუნიციპალიტეტის მიერ მიმწოდებლებისათვის თანხები ანაზღაურებულია სრულად.
  • 2017-2018 წლებში წარმომადგენლობითი ხარჯების მუხლიდან, თანხების გამოყოფა ხდებოდა მერისა და საკრებულოს თავმჯდომარის მიერ გამოცემული ბრძანებების საფუძველზე. აღნიშნულ პერიოდში თანხები გახარჯულია 47 ღონისძიებაზე, თუმცა დოკუმენტებში არ არის გამიჯნული სტუმრებისა და მასპინძლების ოდენობა, გარდა ამისა, რიგ შემთხვევებში არ არის მითითებული პირთა რაოდენობა. შესაბამისად, მუნიციპალიტეტის მიერ წარმომადგენლობით ღონისძიებებზე გაწეული ხარჯები დოკუმენტურად სათანადოდ არ არის დასაბუთებული.
  • მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიას 2017-2018 წლებში არ განუხორციელებია ფიზიკური პირებისგან დასუფთავების მოსაკრებლის ამოღება. ამასთანავე, მუნიციპალიტეტი არ ფლობს დასუფთავების მოსაკრებლის გადამხდელი ფიზიკური პირების სრულ ბაზას, რომლის მიხედვით შესაძლებელი იქნებოდა მისაღები შემოსავლის განსაზღვრა.
  • მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არათანამდებობის პირებზე უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯები ანაზღაურებულია მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევით, შესაბამისი ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის გარეშე.
  • 2017-2018 წლებში მარნეულის მუნიციპალიტეტის მიერ ა(ა)იპ „ქვემო ქართლის რეგიონალურ განვითარების სააგენტოს“ გრანტის სახით გადაეცა ფინანსური რესურსი. მერიამ ვერ წარმოადგინა ინფორმაცია იმის შესახებ თუ რა აქტივობები განახორციელა ა(ა)იპ „ქვემო ქართლის რეგიონალური განვითარების სააგენტომ“ და შედეგად რა სარგებელი მიიღო მუნიციპალიტეტმა.

რეკომენდაცია №1: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ, ფინანსური რესურსების ეფექტიანი მართვის უზრუნველყოფის მიზნით, დროულად დაგეგმოს მიღებული შემოსულობების და საკუთარ ანგარიშზე არსებული ფულადი სახსრების ხარჯვა; აღნიშნული ფინანსური რესურსი მიმართოს სხვადასხვა ინფრასტრუქტურული და სოციალური პროექტების განსახორციელებლად, რაც გააუმჯობესებს მოსახლეობისათვის მიწოდებულ მუნიციპალურ სერვისებს.

რეკომენდაცია №2: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ შეისწავლოს და თანხების გამოყოფისას გაითვალისწინოს მის საკუთრებაში არსებული იურიდიული პირების საქმიანობის სარგებლიანობა და არსებული საკადრო პოლიტიკა. ამასთანავე, შეიმუშაოს ისეთი კონტროლის მექანიზმი, რომლითაც უზრუნველყოფს მის მიერ დაფუძნებულ იურიდიულ პირებზე გაცემული თანხების ხარჯვის მიზანშეწონილობას, კონკრეტული ღონისძიებებისა და სამუშაოების გათვალისწინებით. აღნიშნული ხელს შეუწყობს საბიუჯეტო სახსრების პროდუქტიულ გამოყენებას.

რეკომენდაცია №3: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ, საბაზრო ფასებთან შესაბამისობის მიზნით, უზრუნველყოს სარგებლობის უფლებით გაცემული ქონების საიჯარო ღირებულების გადახედვა. მნიშვნელოვანი სხვაობის გამოვლენის შემთხვევაში, მოიჯარეებთან შეთანხმებით განახორციელოს საიჯარო ფასების კორექტირება. აუცილებლობის შემთხვევაში მოახდინოს იჯარის ხელშეკრულებების შეწყვეტა და ქონების განკარგვა ელექტრონული აუქციონის ფორმით. ასევე, მუნიციპალიტეტმა შეიმუშაოს ისეთი კონტროლის მექანიზმები, რომელიც დროულად გამოავლენს მუნიციპალური ქონების არაუფლებამოსილი პირების მიერ თვითნებურად გამოყენების ფაქტებს და მიიღოს შესაბამისი ზომები. ამასთანავე, გაატაროს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები იმ პასუხისმგებელი პირების მიმართ, რომლებსაც ევალებოდათ უმაღლესი აუდიტორული ორგანოს მიერ, წინა პერიოდში გამოვლენილ დარღვევა-ნაკლოვანებაზე რეაგირება.

რეკომენდაცია №4: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ შეისწავლოს ტენდერის შეწყვეტის მიზეზები და პასუხისმგებელი პირების მიმართ გაატაროს შესაბამისი ღონისძიებები. მუნიციპალიტეტმა სახელმწიფო შესყიდვების პროცესი წარმართოს ისე, რომ უზრუნველყოს საბიუჯეტო რესურსების ეკონომიური და რაციონალური მართვა. პრეტენდენტების მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტების შერჩევა-შეფასების თითოეულ ეტაპზე დანერგოს სათანადო კონტროლის მექანიზმები, რომელიც უზრუნველყოფს სატენდერო პროცესის სრულყოფილად წარმართვას და პრეტენდენტების მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტების შესაბამისობის დადგენას სატენდერო მოთხოვნებთან.

რეკომენდაცია №5: მარნეულის მუნიციპალიტეტის საკრებულომ, მერიასთან შეთანხმებით, გონივრულობის პრინციპის გათვალისწინებით, შეიმუშაოს წესი მუნიციპალური ავტოპარკის გადანაწილების, კლასიფიკაციისა და სამსახურებრივი ავტომანქანის შესყიდვის შესახებ, ასევე საწვავის განაწილებისა და ხარჯვის შესახებ, რომელიც მიზანშეწონილია დაფუძნებული იყოს საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულ პრინციპებზე. აღნიშნული დოკუმენტი ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის სატრანსპორტო პარკის ოპტიმიზაციას და მოვლა-შენახვის ხარჯების რაციონალიზაციას. მერიამ დააწესოს კონტროლის ისეთი მექანიზმები, რომელიც უზრუნველყოფს საწვავის არარაციონალური და არასამსახურებრივი მიზნებისათვის გამოყენების თავიდან აცილებას. ამასთანავე, მუნიციპალიტეტმა შეისწავლოს საწვავის ხარჯვის საკითხი და გაატაროს შესაბამისი სამართლებრივი ღონისძიებები პასუხისმგებელი პირების მიმართ.

რეკომენდაცია №6: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ შეისწავლოს მიმწოდებლების მიერ შესრულებული სამუშაოების ფაქტობრივი მოცულობები და სხვაობის გამოვლენის შემთხვევაში, პასუხისმგებელი პირების მიმართ გაატაროს შესაბამისი ღონისძიებები. მიმწოდებლებზე თანხების ანაზღაურება არ განახორციელოს მათ მიერ შესრულებული სამუშაოს მოცულობების სათანადო დადასტურების გარეშე. სამუშაოს შესყიდვისას შეიმუშაოს დამატებითი კონტროლის მექანიზმები, რომლებიც უზრუნველყოფს მიმწოდებლების მიერ შესრულებული სამუშაოების მოცულობების სათანადო დადასტურებას. აღნიშნული ხელს შეუწყობს შეუსრულებელ სამუშაოში თანხის გადახდის თავიდან აცილებას და საბიუჯეტო სახსრების რაციონალურ ხარჯვას.

რეკომენდაცია №7: მარნეულის მუნიციპალიტეტის საკრებულომ, აღმასრულებელ ორგანოსთან შეთანხმებით, მიზანშეწონილია შეიმუშაოს შესაბამისი წესი, რომელიც უზრუნველყოფს წარმომადგენლობითი ხარჯების გაწევას რაციონალურად, ეკონომიურად და გამჭვირვალედ. აღნიშნული წესით უნდა განისაზღვროს სტუმრების კატეგორია, მიზანი, მიღების ფორმა, გამასპინძლების ეტიკეტი, ანგარიშსწორებისათვის წარმოსადგენი დოკუმენტების ჩამონათვალი და კონტროლის სხვა მექანიზმები, რაც ხარჯებს გახდის საჯაროს და შედეგზე ორიენტირებულს.

რეკომენდაცია №8: მუნიციპალიტეტის მერიამ დადგენილების შესაბამისად, უზრუნველყოს დასუფთავების მოსაკრებლის გადამხდელთა ბაზის შექმნა და წლის განმავლობაში მისაღები მოსაკრებლის გაანგარიშება. ასევე, დანერგოს კონტროლის ისეთი მექანიზმები, რომლებიც მაქსიმალურად უზრუნველყოფს დასუფთავების მოსაკრებლის სახით მისაღები შემოსავლების მობილიზებას. აღნიშნული ხელს შეუწყობს მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის სწორად დაგეგმვასა და დამატებითი ფინანსური რესურსების მოზიდვას.

რეკომენდაცია №9: მარნეულის მუნიციპალიტეტმა (შესაბამისმა პასუხისმგებელმა პირებმა) არ დაუშვას საკრებულოს არათანამდებობის პირებზე უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურება შესაბამისი ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის გარეშე. მნიშვნელოვანია, რომ საკრებულოს წევრების უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯების ანაზღაურების წესი და პრაქტიკა, სრულ შესაბამისობაში იყოს მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნებთან. აღნიშნული უზრუნველყოფს საკრებულოს წევრის არაანაზღაურებადი საქმიანობის შესახებ, „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსით“ დადგენილი პრინციპის დაცვას, ასევე საბიუჯეტო სახსრების დასაბუთებულ ხარჯვას.

რეკომენდაცია №10: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ არ განახორციელოს ფინანსურ მენეჯმენტთან დაკავშირებული საკონსულტაციო მომსახურებაზე ხარჯის გაწევა, რადგან მსგავსი საქმიანობის განხორციელება მერიის თანამშრომელთა ვალდებულებაა. იმ შემთხვევაში თუ მუნიციპალიტეტი ვერ უზრუნველყოფს მის წინაშე მდგარი ამოცანების შესრულებას, შრომითი რესურსის არასათანადო კვალიფიკაციის გამო, მიზანშეწონილია მერიამ გამოიყენოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვალდებულება. კერძოდ, მუნიციპალიტეტი ვალდებულია შრომის ანაზღაურების არანაკლებ 1% მიმართოს თანამშრომელთა კვალიფიკაციის ასამაღლებლად. იმ შემთხვევაში, თუ მუნიციპალიტეტის შესაბამისი თანამშრომლები საჭიროებენ კვალიფიკაციის ამაღლებას, მიზანშეწონილია, საკონსულტაციო მომსახურების შესყიდვის ნაცვლად, მერიამ შეიმუშაოს თანამშრომლების კვალიფიკაციის ამაღლების სტრატეგია. აღნიშნული უზრუნველყოფს საბიუჯეტო თანხების დაზოგვას და რაციონალურად ხარჯვას.

რეკომენდაცია №11: მარნეულის მუნიციპალიტეტის მერიამ შეისწავლოს, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ წინა აუდიტის დროს გამოვლენილ კონკრეტულ ფაქტებთან დაკავშირებით, რატომ არ განხორციელდა სათანადო რეაგირება; ასევე გაატაროს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები შესაბამისი პასუხისმგებელი პირების მიმართ, რომელთაც ევალებოდათ უმაღლესი აუდიტორული ორგანოს მიერ იდენტიფიცირებულ დარღვევა-ნაკლოვანებაზე რეაგირება.