სახელმწიფო აუდიტის სამსახური

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა ჩაატარა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის სამინისტროების მიერ 2020 წელს განხორციელებული სახელმწიფო შესყიდვების შესაბამისობის აუდიტი. აუდიტის ობიექტებად განისაზღვრა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ოთხი სამინისტრო: განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო; სოფლის მეურნეობის სამინისტრო; ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო; ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო.

აუდიტის შედეგად გამოვლინდა შემდეგი მიგნებები:

სახელმწიფო შესყიდვების მომზადების ნაკლოვანებები

სახელმწიფო შესყიდვების დაგეგმვის პროცესში შემსყიდველი ორგანიზაციების მხრიდან რიგ შემთხვევაში არ ხდება მოსამზადებელი სამუშაოების დროს შეგროვებული ინფორმაციის სათანადო შესწავლა და ანალიზი, რაც შემდგომში სახელმწიფო შესყიდვების შეწყვეტის და შესაბამისად, შესყიდვის პროცედურების გაჭიანურების მიზეზი ხდება.

ბაზრის კვლევის ნაკლოვანებები

სახელმწიფო შესყიდვების დაგეგმვის დროს ბაზრის კვლევა რიგ შემთხვევებში არ არის ჩატარებული ან/და ჩატარებული კვლევა ფორმალურია და არ ემსახურება პოტენციური მიმწოდებლების გამოვლენისა და შემსყიდველი ორგანიზაციისათვის მისაღები ხელშეკრულების პირობების განსაზღვრის მიზნებს. მათ შორის, ბაზრის არასათანადო კვლევის შედეგია შესყიდვის სავარაუდო ღირებულების არასწორად განსაზღვრა. 2020 წელს 98 შემდგარი ტენდერიდან 39 შემთხვევაში ფიქსირდება 20%-იანი და მეტი ეკონომია, შედეგად, შესყიდვების ჯამური სავარაუდო ღირებულება შემცირდა 2,004,522 ლარით. ამასთანავე, მთლიანი ტენდერების 26% გაიმართა ერთი პრეტენდენტის მონაწილეობის პირობებში, სადაც შესყიდვების ჯამური სავარაუდო ღირებულება შემცირდა მხოლოდ 111,116 ლარით, 8%-ით. ბაზრის კვლევის ნაკლოვანებების გამო, ტენდერში/კონკურსში კონკურენციის არარსებობა ან/და გამარტივებული შესყიდვის საშუალებით სახელმწიფო შესყიდვის განხორციელება იწვევს არაეკონომიურ ხარჯს.

პრეტენდენტთა შერჩევა-შეფასების ნაკლოვანებები

სატენდერო კომისია რიგ შემთხვევებში სათანადოდ არ სწავლობს პრეტენდენტის მიერ გამოცდილების შესახებ წარდგენილ დოკუმენტაციას და შესაბამისი გარემოებების არსებობის მიუხედავად, არ მსჯელობს დისკვალიფიკაციაზე.

გამარტივებული შესყიდვის ნაკლოვანებები

სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტო, შემსყიდველი ორგანიზაციების მხრიდან წარდგენილ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, აფასებს გამარტივებული შესყიდვების განხორციელების საფუძვლებთან შესაბამისობას და იღებს შესაბამის გადაწყვეტილებას თანხმობის გაცემის თაობაზე. არსებული სისტემა სრულად ვერ უზრუნველყოფს სააგენტოს მხრიდან თანხმობის გაცემის მომენტში გამარტივებული შესყიდვის საშუალების გამოყენების კანონშესაბამისობის დადასტურებას. აქედან გამომდინარე, არის შემთხვევები, როდესაც გაცემული თანხმობები შემსყიდველის მხრიდან სხვადასხვა სახის შეუსაბამო გადაწყვეტილების საფუძველს ქმნის. სახელმწიფოებრივი და საზოგადოებრივი ღონისძიების შეუფერხებლად ჩატარების საფუძვლით, გამარტივებული წესით განხორციელებულია ისეთი საქონლის შესყიდვა, რომელზეც ტენდერის დროულად გამოცხადება არ გამოიწვევდა ღონისძიების შეფერხებით ჩატარებას.

სახელმწიფო შესყიდვის შესახებ ხელშეკრულებაში ცვლილებების ნაკლოვანებები

მიმწოდებელთან დადებული სახელმწიფო შესყიდვის შესახებ ხელშეკრულების პირობების შეცვლა რიგ შემთხვევებში დაუსაბუთებულია, არ უზრუნველყოფს სახელმწიფო შესყიდვებისათვის განკუთვნილი ფულადი სახსრების რაციონალურ ხარჯვას, იწვევს პროექტების განხორციელების შეფერხებას და შესაძლოა მიმართული იყოს მიმწოდებლისთვის პირგასამტეხლოს დაკისრების თავიდან არიდებაზე.

შესრულებული სამუშაოს ხარისხისა და საგარანტიო ვადების ნაკლოვანებები

სამინისტროებმა განახორციელეს 1,071,664 ლარის ღირებულების სხვადასხვა ინფრასტრუქტურული პროექტი, რომლებიც შემსყიდველმა ორგანიზაციებმა ჩაიბარეს საექსპერტო დასკვნისა და ინსპექტირების ჯგუფის შეფასების საფუძველზე, თუმცა აუდიტის ჯგუფის მიერ შესრულებული პროექტების ადგილზე დათვალიერების შედეგად გამოვლინდა ხარვეზები. მიუხედავად იმისა, რომ შესაბამისი ხელშეკრულებებით შესრულებულ სამუშაოებზე მოქმედებს საგარანტიო ვადები, შემსყიდველ ორგანიზაციებს გონივრულ ვადებში არ აღმოუჩენიათ ხარვეზები და არ გაუტარებიათ სათანადო ღონისძიებები მათი აღმოფხვრის მიზნით.

ქვეკონტრაქტორის გამოყენების ნაკლოვანებები

ქვეკონტრაქტორების შესახებ ეფექტიანი რეგულაციების არარსებობის პირობებში, შემსყიდველი ორგანიზაციების მიერ არ არის შემუშავებული ისეთი კონტროლის მექანიზმები, რომლებიც უზრუნველყოფს კვალიფიციური ქვეკონტრაქტორის სამუშაოს გამოყენებას. რიგ შემთხვევებში, ტენდერებში მონაწილე ორი ან მეტი კომპანია სამუშაოების გამოცდილებად ითვლის ერთსა და იმავე სამუშაოებს, რის გამოც გაურკვეველია, რეალურად, რომელი კომპანიის მიერ იქნა შესრულებული სამუშაოები. აღნიშნული კომპანიებს უქმნის გამოცდილების დადასტურების საშუალებას და, შესაბამისად, ტენდერებში არაკონკურენტულ უპირატესობას.

საავანსო ანგარიშსწორების ნაკლოვანებები

სახელმწიფო შესყიდვის შესახებ ცხრა ხელშეკრულების შემთხვევაში, შემსყიდველი ორგანიზაციების მიერ გამოყენებული წინასწარი ანგარიშსწორების მექანიზმი დაუსაბუთებელია, შესაძლოა მიმართული იყოს შესაბამისი საბიუჯეტო წლის ფარგლებში გამოყოფილი ასიგნების ასათვისებლად და არ უზრუნველყოფდეს ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული ვალდებულებების ეფექტიან შესრულებას.